เขตปกครองตนเองแบบชนชาติไท สิบสองปันนา

สิบสองปันนา หรือ สิบสองพันนา (จีนตัวเต็ม: 西雙版納傣族自治州; จีนตัวย่อ: 西双版纳傣族自治州; พินอิน: Xīshuāngbǎnnà; อังกฤษ:Xishuangbanna) หรือชื่อเต็มว่า เขตปกครองตนเองชนชาติไท สิบสองปันนา ตั้งอยู่ทางใต้สุดมณฑลยูนนาน ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน มีความหมายว่า "นาสิบสองพัน" หรือ "นา 12,000 ผืน" อีกนัยหนึ่งก็คือ 12 เมือง มีเมืองหลวงอยู่ที่เมืองเชียงรุ่ง (จีน: 景洪 จิงหง) เป็นเมืองของชาวไทลื้อ
 เขตปกครองตนเองพิเศษสิบสองปันนามีเนื้อที่ประมาณ 19,700 ตาราง กม. มีอาณาเขตติดกับ แขวงหลวงน้ำทา แขวงพงสาลี ของประเทศลาวและ รัฐฉาน ของ พม่า โดยมีชายแดนยาวถึง 966 กิโลเมตร และมีแม่น้ำโขงไหลผ่านตอนกลาง
สองปันนานั้นได้เป็นราชอาณาจักรหอคำเชียงรุ้ง เมื่อประมาณ 825 ปีก่อน โดย พญาเจือง หรือสมเด็จพระเจ้าหอคำเชียงรุ่งที่ 1 ในตำราของไทย เมื่อพุทธศตวรรษที่ 18 ชาวมองโกลได้รุกรานอาณาจักรล้านนา ส่วนสิบสองปันนานั้นจึงได้เป็นของมองโกล และก็ได้เป็นของจีนต่อมา(ตามประวัติศาสตร์จีน)
เมืองเชียงรุ่ง เมืองยาง เมืองฮำ รวมเป็น 1 พันนา
เมืองแจ เมืองมาง (ฟากตะวันตก) เมืองเชียงลู เมืองออง เป็น 1 พันนา
เมืองลวง เป็น 1 พันนา
เมืองหน เมืองพาน เชียงลอ เป็น 1 พันนา
เมืองฮาย เชียงเจือง เป็น 1 พันนา
เมืองงาด เมืองขาง เมืองวัง เป็น 1 พันนา
เมืองหล้า เมืองบาน เป็น 1 พันนา
เมืองฮิง เมืองปาง เป็น 1 พันนา
เชียงเหนือ เมืองลา เป็น 1 พันนา
เมืองพง เมืองมาง (ฟากตะวันออก) เมืองหย่วน เป็น 1 พันนา
เมืองอูเหนือ เมืองอูใต้ เป็น 1 พันนา
เมืองเชียงทอง อีงู อีปาง เป็น 1 พันนา

แต่เขายังคงอยู่ในวัฒนะธรรมเก่าอยู่นะ